Komisja Medioznawcza
Polskiej Akademii Umiejętności
Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji
Instytut Dziennikarstwa i Stosunków Międzynarodowych
Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej
w Krakowie
Wydział Nauk o Komunikacji Uniwersytetu Jana Pawła II
w Krakowie
Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej
Katedra Prawa Europejskiego
Uniwersytetu Jagiellońskiego
w Krakowie
serdecznie zapraszają do udziału w Międzynarodowej konferencji naukowej z cyklu
Transmedialne i multimodalne narracje i dyskursy – postprawda, mowa nienawiści, manipulacje
w nauce, kulturze, polityce i mediach
16–17 października 2025
Miejsce konferencji: Audytorium im. prof. Wincentego Danka, ul. Podchorążych 2 Kraków
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Główne tematy konferencji koncentrują się na analizie transmedialnych i multimodalnych narracji
oraz dyskursów związanych z postprawdą, mową nienawiści oraz manipulacją i dezinformacją w różnych sferach życia społecznego, w tym w nauce, kulturze, polityce i mediach.
Szczególną uwagę poświęcimy zjawisku postprawdy, które w ostatnich latach zyskało na znaczeniu
jako kluczowy czynnik wpływający na sposób, w jaki informacje są odbierane i interpretowane
w społeczeństwie. Analizie będą podlegać także prawne rozwiązania służące zapobieganiu tym negatywnym tendencjom, w tym regulacje krajowe i międzynarodowe dotyczące walki z dezinformacją, mową nienawiści oraz manipulacją medialną.
W obszarze postprawdy w nauce i edukacji omówimy wpływ dezinformacji na procesy kształcenia
raz prace badawcze, a także weryfikację wyników naukowych. Zjawisko popularyzacji nauki i wyników edukacyjnych bez rzetelnej analizy merytorycznej prowadzi do erozji zaufania publicznego do instytucji naukowych, szkół i uniwersytetów oraz manipulacji danymi naukowymi w celu osiągnięcia określonych celów politycznych lub komercyjnych. Będziemy analizować, w jaki sposób postprawda wpływa
na kredyt nauki w oczach społeczeństwa oraz jakie konsekwencje niesie to dla przyszłości badań naukowych i edukacji.
W dziedzinie kultury przeanalizujemy przemiany narracji kulturowych w erze cyfrowej oraz ich wpływ
na percepcję rzeczywistości. Zastanowimy się nad rolą sztuki i mediów w kształtowaniu postrzegania prawdy i fikcji, a także nad granicami między faktem a fikcją w twórczości artystycznej
oraz wykorzystywaniem kultury do propagowania określonych ideologii i narracji. Dyskutować będziemy także o tym, jak kultura może zarówno przeciwdziałać, jak i wzmacniać zjawiska postprawdy
poprzez różnorodne formy ekspresji artystycznej.
W polityce postprawda manifestuje się poprzez mechanizmy wykorzystywania dezinformacji
w kampaniach wyborczych i debatach politycznych. Rola polityków i mediów w kształtowaniu narracji postprawdy prowadzi do dezinformacji jako narzędzia władzy i kontroli społecznej, co z kolei przyczynia się do erozji demokracji poprzez manipulację informacją i opinią publiczną. Omówimy, w jaki sposób retoryka postprawdy wpływa na decyzje wyborcze, kształtowanie politycznych narracji oraz na zaufanie obywateli do instytucji demokratycznych.
W mediach transformacja tradycyjnych mediów w media społecznościowe oraz rola algorytmów
w tworzeniu „baniek informacyjnych” wzmacnia zjawisko postprawdy, prowadząc do rozprzestrzeniania fałszywych informacji i fake news oraz trudności w utrzymaniu etycznych standardów dziennikarskich
w erze cyfrowej. Będziemy badać, jak nowoczesne technologie wpływają
na sposób, w jaki informacje są tworzone, dystrybuowane i konsumowane, oraz jakie wyzwania stoją przed mediami w kontekście walki z dezinformacją.
W kontekście postprawdy istotnym zagadnieniem jest regulacja prawna dotycząca fake newsów
i dezinformacji. Przedmiotem debaty będą mechanizmy regulacyjne stosowane w celu zwalczania fałszywych informacji, granice wolności wypowiedzi oraz konsekwencje prawne, jakie ponoszą osoby lub podmioty odpowiedzialne za rozpowszechnianie nieprawdziwych i szkodliwych treści.
Podczas konferencji chcemy omówić także tematykę mowy nienawiści i języka pogardy, analizując
ich obecność w nauce, kulturze, polityce i mediach.
W nauce dyskursy nienawiści wpływają na środowisko akademickie oraz procesy badawcze, a nauka odgrywa kluczową rolę w przeciwdziałaniu mowie nienawiści. Problemy związane z cenzurą
i ograniczeniami wolności słowa w kontekście badań nad mową nienawiści oraz etyczne dylematy związane z badaniem i publikowaniem kontrowersyjnych tematów zostaną szczegółowo omówione.
W kulturze przejawy mowy nienawiści w twórczości artystycznej i medialnej będą analizowane pod kątem roli kultury w propagowaniu tolerancji i przeciwdziałaniu nienawiści, z uwzględnieniem balansowania między wolnością artystyczną a odpowiedzialnością społeczną oraz stereotypów
uprzedzeń w reprezentacjach kulturowych.
W polityce nienawiść jest często wykorzystywana jako strategia polityczna, co wpływa na polaryzację społeczną i polityczną. Omówimy legislacyjne wyzwania w zwalczaniu mowy nienawiści bez naruszania wolności słowa oraz społeczne i polityczne skutki retoryki nienawiści.
W mediach reprezentacja mowy nienawiści oraz rola mediów w edukacji i przeciwdziałaniu temu zjawisku będą kluczowymi tematami, z naciskiem na regulacje prawne, etyczne standardy mediów
oraz wpływ mediów społecznościowych na nasilenie mowy nienawiści.
W trakcie konferencji przeanalizujemy aktualne rozwiązania prawne dotyczące mowy nienawiści
w różnych krajach, w tym w Polsce i Unii Europejskiej. Omówimy wyzwania związane z definiowaniem
w prawie mowy nienawiści, skutecznością obowiązujących przepisów oraz ich stosowaniem w praktyce. Przyjrzymy się także problemowi kolizji między wolnością słowa a ochroną przed mową nienawiści.
W ramach konferencji odbędzie się także panel dziennikarski poświęcony kondycji współczesnych mediów i wyzwaniom stojącym przed dziennikarzami w erze dezinformacji. Dyskusję poprowadzą doświadczeni redaktorzy i reporterzy z najważniejszych polskich redakcji, w tym Tygodnika Powszechnego, Radia Kraków i portalu Interia.
Uczestnicy panelu podejmą temat jakości debaty publicznej, zastanawiając się, jak media mogą odzyskać zaufanie odbiorców i przywrócić przestrzeń rzetelnego dialogu w czasach polaryzacji społecznej. Rozmowa dotyczyć będzie również roli dziennikarzy w demaskowaniu manipulacji
i fałszywych narracji, a także granic między informowaniem, komentowaniem i zaangażowaniem
w konflikty społeczne. Panel stanie się okazją do refleksji nad etyką zawodu dziennikarza, jego misją oraz odpowiedzialnością za słowo w epoce przyspieszonego obiegu informacji.
Kolejnym obszarem konferencji będzie będą procesy dezinformacji i manipulacji i w nauce, w kulturze, w polityce, w mediach. W nauce, omówimy praktyki manipulacyjne w badaniach naukowych
i publikacjach oraz wpływ finansowania na niezależność badań. Problemy takie jak plagiaty, fałszowanie danych i inne formy nadużyć naukowych oraz konflikty interesów w środowisku akademickim będą szczegółowo analizowane.
W kulturze manipulacyjne techniki w marketingu i reklamie kulturowej oraz wpływ mediów na kształtowanie gustów i preferencji kulturowych zostaną poddane krytycznej ocenie,
wraz z rozważaniem etyki w reklamie i promowaniu produktów kulturowych oraz manipulacji emocjami i percepcją poprzez treści kulturowe.
W polityce skoncentrujemy się na strategiach manipulacyjnych stosowanych w kampaniach wyborczych i rządowych komunikatach oraz roli propagandy w kształtowaniu opinii publicznej. Zostaną poruszone tematy rozpoznawania i przeciwdziałania manipulacji politycznej oraz długoterminowych skutków manipulacji na zaufanie społeczne i instytucje demokratyczne.
W mediach omówimy techniki manipulacji informacją zarówno w mediach tradycyjnych,
jak i społecznościowych, ze szczególnym uwzględnieniem roli fake newsów i deepfaków w erze cyfrowej.
Problemy związane z walką z dezinformacją i propagandą oraz odpowiedzialnością mediów
za prawdziwość i rzetelność przekazywanych informacji będą kluczowymi punktami dyskusji.
Przedmiotem dyskusji będzie także analiza regulacji prawnych dotyczących manipulacji informacją
w mediach, w tym w mediach społecznościowych. Poruszymy kwestie odpowiedzialności platform internetowych za rozpowszechniane treści, regulacje dotyczące reklamy politycznej oraz standardy etyczne i prawne w dziennikarstwie.
Panel edukacyjny z udziałem uczniów i nauczyciel I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica
w Chrzanowie pt. „Prawda czy fikcja? Młodzież wobec postprawdy, manipulacji i mowy nienawiści”. Celem panelu jest zbadanie świadomości młodzieży w zakresie postprawdy, manipulacji informacyjnej i mowy nienawiści oraz przedstawienie wyników badań ankietowych przeprowadzonych w szkole. Dyskusja nad metodami edukacji i przeciwdziałania negatywnym zjawiskom wśród młodych ludzi.
Panel z udziałem praktyków komunikacji społecznej. Przewidujemy także panel z udziałem praktyków komunikacji – chcemy poddać pod dyskusję problem przekazu informacji lub jej blokowania (dezinformacji) w aktach cyberterroryzmu na przykładzie bezpieczeństwa (Cyberataki a infrastruktura krytyczna). Wytworzył się w przestrzeni publicznej obraz hakerów/terrorystów, którzy za pomocą komputerów i Internetu rozpowszechniających w mediach fałszywe informacje mogą doprowadzić do kolizji samoloty, pociągi czy samochody. Przedmiotem dyskusji będą również narzędzia prawne stosowane w walce z cyberatakami wymierzonymi w infrastrukturę krytyczną oraz konsekwencje prawne działań cyberterrorystycznych.
Do udziału w konferencji zapraszamy naukowców, badaczy oraz praktyków komunikacji społecznej. Referaty mogą obejmować teoretyczne analizy, badania empiryczne i ich wyniki, studia przypadkóworaz innowacyjne podejścia do omawianych zagadnień.
Przewodniczący Rady Naukowej Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego
Prof. dr hab. Maciej Kawka Dr hab. Wojciech Prażuch, prof. UKEN